Bê tông là vật liệu xây dựng được sử dụng rộng rãi nhất trên thế giới, có lịch sử từ thời La Mã và Ai Cập cổ đại. Do bê tông được sử dụng nhiều gấp đôi trong xây dựng so với tất cả các loại vật liệu khác, nên việc nhấn mạnh vào chất lượng, hiệu suất và tính bền vững là điều cần thiết để ngành xây dựng phát triển.
Một trong những thành phần quan trọng nhất để tạo ra bê tông có hiệu suất cao, lâu dài, bền và đẹp được sản xuất ngày nay là phụ gia bê tông. Phụ gia bê tông là các hóa chất hoặc phụ gia tự nhiên được thêm vào trong quá trình trộn bê tông để tăng cường các đặc tính cụ thể của bê tông tươi hoặc đã đông cứng, chẳng hạn như khả năng chống thấm, độ bền, chịu lực….
PHỤ GIA BÊ TÔNG
THÀNH PHẦN QUAN TRỌNG GIÚP BÊ TÔNG CÓ NHIỀU ĐẶC TÍNH TỐT
PHỤ GIA GIẢM NƯỚC
- Là loại phụ gia có chức năng giảm nước, đóng rắn nhanh của hỗn hợp bê tông. Nó cải thiện khả năng biến dạng của vữa và bê tông tươi dưới tác động của phương diện đầm.
- Phụ gia giảm nước có bản chất là các sản phẩm hữu cơ có khả năng giảm sức căng trên bề mặt hoặc giữa các mặt của chất lỏng của nước nói riêng. Chúng bôi trơn các hạt xi măng, các hạt xi măng sẽ tách rời nhau. Sự phân tán đó tạo điều kiện cho việc làm ướt và thuỷ hoá.
- Thi công trong thời tiết nắng nóng.
- Vận chuyển bê tông đường dài.
- Bê tông bơm, bê tông trộn sẵn, bê tông phun..
- Lignosulfonat;
- Xà phòng nhựa hoặc abietat kiềm, natri hoặc kali;
- ALkylary sulfonat (LAS)
Giảm nước do giảm sức căng bề mặt.
- Khi cho phụ gia giảm nước vào hỗn hợp bê tông các phân tử trong phụ gia tan vào dung dịch, hấp phụ lên bề mặt các pha rắn (các hạt xi măng, cát, đá và các sản phẩm thuỷ hoá của xi măng) và làm giảm sức căng bề mặt phân chia giữa pha rắn và lỏng, làm chiều dày màng nước bao quanh pha rắn giảm đi.
- Hay nói cách khác, các pha rắn trượt lên nhau dễ dàng như cũ với màng nước phân cách có chiều dày nhỏ hơn. Tức là đối với hỗn hợp bê tông, khi dùng phụ gia giảm nước để có độ linh động không đổi thì sẽ cần một lượng nước trộn ít hơn. Nếu giữ nguyên lượng nước trộn thì lượng nước dôi ra do dùng phụ gia giảm nước sẽ làm cho hỗn hợp bê tông có độ linh động cao hơn
Giảm nước do cuốn khí
- Khi làm giảm sức căng bề mặt của nước, các phần tử hoạt động bề mặt trong phụ gia thường làm tăng mức cuốn khí vào hỗn hợp bê tông trong quá trình trộn. Lượng khí cuốn vào trong hỗn hợp bê tông cũng có tác dụng tăng độ sụt. Bọt khí cuốn vào trong hỗn hợp bê tông được phân bố đều, có kích thước nhỏ và có tác dụng như các đệm trên đó các pha rắn trượt lên nhau rễ dàng hơn. Thông thường cứ tăng 1% lượng khí cuốn vào có thể giảm tương ứng 1% lượng nước trộn.
PHỤ GIA KÉO DÀI THỜI GIAN NINH KẾT
- Phụ gia kéo dài thời gian ninh kết khi cho vào hỗn hợp bê tông có tác dụng kéo dài thời gian ninh kết của hỗn hợp bê tông. (Phụ gia chậm đông cứng)
- Tác dụng của chúng có thể biểu hiện ở mức độ khác nhau phụ thuộc tính chất của ximăng và các liều lượng sử dụng. Nói chung, các chất làm chậm đông cứng giảm nhiều cường độ ở tất cả các ngày tuổi ban đầu và giảm nhiệt thuỷ hoá một cách tương ứng.
- Thi công trong thời tiết nóng
- Vận chuyển đường dài
- Bê tông trộn sẵn, bê tông bơm
- Vữa trát phun
- Các tấm bê tông mỏng tránh lộ cốt liệu sau khi đổ;
- Thi công phụt.
- Các Lignosulfonat canxi, natri và amonium, chúng chứa ít nhiều đường;
- Các axit và các muối của axit hyđroxy cacboxilic;
- Các hydrat cacbon: gluco, sacaro, tinh bột, xenlulô…
- Khi sử dụng phụ gia quá liều lượng, nó có nguy cơ làm chậm đáng kể thời gian ninh kết và điều đó có thể không tỷ lệ thuận với lượng phụ gia pha vào.
PHỤ GIA SIÊU SẺO
- Là loại phụ gia có thể làm giảm lượng nước trong khi trộn hỗn hợp bê tông rất nhiều, nó không ảnh hưởng tới thời gian ninh kết của bê tông tạo ra các loại bê tông có độ linh động cao.
- Cải thiện việc đổ bê tông và đầm bê tông ở những vùng của cấu kiện bê tông bố trí dày đặc cốt thép và khó tiếp cận. Sản xuất bê tông cường độ cao. Trợ giúp cho việc bơm bê tông đi xa hơn và cao hơn. Hiện nay thời gian tác dụng của nó có thể kéo dài 180 phút.
- Tăng tính linh động của hỗn hợp bê tông mà vẫn giữ tỷ lệ N/X cố định.
- Tăng cường độ của bê tông bằng cách giảm lượng nước. Thế hệ phụ gia siêu dẻo đầu tiên có thể giảm nước được 25%, ngày nay có loại giảm được 30% nước và có loại giảm được 40% nước.
- Trong phạm vi tăng độ linh động của bê tông có thể làm cho bê tông đạt tới độ sụt 200mm. Loại bê tông này có thể tự làm bằng mặt nhưng chưa tự đầm được.
- Melamine formaldehyde
- Naphthalene formaldehyde hoặc các loại khác
- Chọn loại thích hợp cho loại xi măng nhất định theo chỉ dẫn của nhà sản xuất và với liều lượng theo điều kiện cụ thể.
- Mặc dầu bê tông có phụ gia siêu dẻo có thể tự làm bằng mặt nhưng vẫn phải được đầm chặt.
- Phải chú ý làm ván khuôn cho chặt khít tốt để bê tông không bị rỉ chảy ra ngoài do độ linh động cao.
- Trong trường hợp dùng phụ gia siêu dẻo có tác dụng kéo dài thời gian ninh kết từ 2 đến 3 giờ so với không sử dụng phụ gia thì mới được phép trộn thêm phụ gia ở trạm trộn.
PHỤ GIA CUỐN KHÍ
- Phụ gia có tác dụng tạo ra rất nhiều các bọt khí nhỏ trong bê tông để nâng cao khả năng chịu đóng băng và tan của bê tông, tăng tính linh động của bê tông khi đổ bê tông trong vùng nhiệt độ thấp.
- Tác dụng của loại phụ gia này sẽ giảm khi tăng nhiệt độ trong bê tông và hàm lượng xi măng cao, có trộn chất độn tro bay.
- Các chất cuốn khí cho phép giảm sự phân tầng và tiết nước của bê tông.
- Các chất cuốn khí luôn cải thiện bề mặt của bê tông khi tháo khuôn. Nhưng phần lớn chúng có thể làm giảm cường độ cơ học. Không khí nằm trong bê tông luôn luôn cải thiện rất tốt độ bền băng giá của bê tông đã cứng rắn, tính bền của bê tông tăng lên.
- Các chất cuốn khí được sử dụng để chế tạo bê tông thường có cốt thép và không có cốt thép, đối với một số loại bê tông đặc biệt để hạn chế sự phân tầng.
- Lignosulfonat và abietate natri, muối của Etanoamin, sunfonat rượu béo, alkylarylsulfonat, xà phòng kiềm của axit béo…
-
Đầu tiên là vai trò của một chất lỏng thay thế một phần nước.
- Sau đó là vai trò của một chất trơ, thay thế cho một phần cát mịn (nhỏ hơn 1 hoặc 2 mm).
- Khi bê tông đã cứng rắn, các bọt khí làm thay đổi cấu trúc của vật liệu và cắt mạng ống dẫn trong bê tông.
-
Khi đóng băng, nó đóng vai tro như những cái bình dãn nở đối với nước đẩy bởi băng.
PHỤ GIA ĐÔNG CỨNG NHANH
- Phụ gia đông cứng nhanh là phụ gia mà khi cho vào hỗn hợp bê tông có tác dụng rút ngắn thời gian ninh kết của hỗn hợp bê tông
- Tác dụng của loại phụ gia này làm tăng nhanh quá trình ninh kết, tăng nhanh cường độ bê tông trong thời gian ban đầu nhưng nó có thể làm giảm cường độ lâu dài của bê tông.
- Dùng để trợ giúp đổ bê tông trong thời tiết lạnh, cho phép kết thúc việc đổ bê tông và có thể tháo dỡ ván khuôn sớm.
- Loại phụ gia này có thể dùng trong điều kiện để trám chỗ rò rỉ do áp lực nước, kết thúc việc sữa chữa kết cấu sớm hơn.
- Clorua: canxi, natri, nhôm.
- Các chất gốc kiềm: sút, potat, amoniắc, cũng như các muối của chúng: cacbua, aluminat, borat natri và borat kali, nitrat, nitrit, focmiat canxi.
- Nên chú ý rằng nếu dùng quá liều lượng sẽ làm cho bê tông giảm cường độ chịu lực.
- Trong phụ gia đông cứng nhanh thường có ion clo nên nó có khuynh hướng gia tăng gỉ cho các kết cấu bê tông cốt thép. Vì thế hiện nay trong sản xuất được khuyến cáo không nên sử dụng phụ gia có chứa gốc Clo.
PHỤ GIA KỴ NƯỚC
- Các phụ gia cải thiện tính chống thấm nước dưới áp lực của bê tông và chống ẩm bằng cách ngăn sự hấp phụ mao quản trong bê tông.
- Các chất kỵ nước tác động trước hết về mặt vật lý là bịt các lỗ rỗng và các ống dẫn nhỏ hơn vào các hạt rất nhỏ mà chúng chứa, hoặc là vào các sản phẩm kết tủa hoặc nở phồng.
- Sản xuất bê tông của các công trình thuỷ lợi: bể chứa, bể nước, kênh dẫn, bể bơi, tường móng, chỗ chữ nước, silô;
- Sản xuất vữa chống thấm: lớp phủ (ban công, hầm, gara, cầu, sàn nhà công nghiệp,…);
- Sản xuất vũa trát mặt ngoài, mối nối của khối xây, lớp phủ của ống dẫn cống, tuy nen.
-
Các chất bột mịn (kieselguliv, bentonit, vôi béo, nhũ tương của chất dẻo).
- Các muối axit béo (sterat – oleat…)
- Các chất làm dẻo (polime, lignosulfonat)
- Các sản phẩm khác (sulfat nhôm, chất keo nở phồng có gốc tảo biển)
-
Các chất tăng nhanh đông cứng: clorua, xút,.. trong trường hợp một trong các sản phẩm là một chất cuốn khí hoặc một chất làm chậm đông cứng.
- Các chất kỵ nước chỉ có thể bịt được các lỗ rỗng, nếu chúng tương đối nhỏ. Chúng không thể làm kín được cho một loại bê tông xấu, phối hợp không tốt, có những lỗ rỗng lớn hoặc những chỗ không đồng nhất.
PHỤ GIA CHỐNG THẤM
- Là loại phụ gia để giảm mức độ truyền dẫn hơi nước ẩm tiết ra trong dạng lỏng hay hơi nước từ trong bê tông hay đi qua bê tông.
- Các loại phụ gia này thường bắt nguồn từ các loại vật liệu hạt nhỏ có tính pozzolanic nghĩa là nó có thể phản ứng với hydroxide canxi được giải phóng từ sự thuỷ hoá xi măng để tạo ra một thành phần có tính xi măng chèn vào các lỗ trống.
- Mọi ứng dụng đòi hỏi chống thấm cho bê tông như tường bao và sàn, bồn chứa, ống nước, đường ngầm, si-lo và hồ chứa
- Bê tông khối và gạch
- Panel và vữa trát nghèo xi măng
- Tường bao và nền các bồn chứa.
Các cấu kết bê tông đòi hỏi lớp trát mặt, gạch lót hoặc sơn lót.
-
Phụ gia chống thấm có thể tạo dưới dạng bột, hồ hay dạng lỏng và có thể chứa vật liệu lấp kín lỗ rỗng hay vật liệu kỵ nước.
- Các loại vật liệu chính trong cấp hạng vật liệu lấp kín các lỗ rỗng là: silicát của sôđa, nhôm sunfat hay kẽm sunfat, nhôm clorua và kẽm clorua. Đây là những chất lấp kín lỗ rỗng rất linh hoạt về mặt hoá học. Hơn nữa, chúng cũng làm tăng tốc độ linh kết của bê tông và vì vậy tạo cho bê tông tính chống thấm tốt hơn ngay ở giai đoạn đầu.
- Những vật liệu lấp kín không linh hoạt về mặt hoá học như đá phấn, v.v… thường được nghiền rất mịn. Tác dụng chính của chúng là cải thiện tính dễ thi công và giảm lượng nước khi tính dễ thi công đã định. Nó làm cho bê tông đặc chắc và cơ bản là chống thấm.
- Một số loại phụ gia khác có thể chứa Butyl strearat cao cấp hơn xà phòng nhưng lại không có tác dụng tạo bọt. Butyl strearat cao cấp hơn xà phòng và làm việc như một chất kỵ nước trong bê tông
-
Các loại dầu khoáng không có chất béo hoặc là dầu thực vật cũng đã được chứng minh là rất có hiệu quả trong việc chế tạo bê tông chống thấm.
- Việc sản xuất bê tông có độ thấm thấp hay cao phụ thuộc rất lớn vào việc đổ bê tông một cách đồng đều có thành công hay không.
- Một chất nào đó mà làm tăng tính dẻo của hỗn hợp đã cho mà không gây tác dụng có hại hoặc hạn chế hiện tượng rỉ nước và vì thế giảm được số lỗ rỗng trong bê tông, thì cũng được coi là phụ gia giảm tính thấm, các chất cuốn khí cũng được coi là thuộc loại này vì chúng làm tăng tính rễ thi công, tính dẻo của bê tông, góp phần làm giảm lượng nước và hiện tượng rỉ nước trong bê tông.
PHỤ GIA TRỢ BƠM
- Là loại phụ gia để cho bê tông trơn hơn, dễ dàng bơm bê tông cho cự ly xa tránh phân tầng bê tông.
- Tác dụng của loại phụ gia này là ép nước ở trong hồ xi măng, làm cho hồ xi măng trở nên dẻo hơn và chui vào các khe hở của cốt liệu làm cho bê tông trơn. Giúp tránh được sự cố tắc nghẽn máy bơm bê tông và bơm vữa tại hiện trường làm việc, có thể giảm bớt phương tiện vận chuyển.
-
Loại phụ gia này chỉ dùng cho bê tông được thiết kế với cấp phối giành cho bê tông bơm, không dùng cho bê tông được thiết kế với cấp phối bình thường.
-
Tăng lực liên kết và tính thi công.
- Giúp công tác đổ bê tông tươi dễ dàng hơn
- Cải thiện đáng kể công tác bơm bê tông cho các hỗn hợp bơm khó bơm
- Tránh được gián đoạn trong quá trình bơm bê tông không bị tắc nghẽn
-
Kéo dào tuổi thọ ống bơm và thiết bị bơm
- Dung dịch gốc polyme có tác nhân kiểm soát độ nhớt
PHỤ GIA TRƯƠNG NỞ
- Phụ gia này làm tăng thể tích của vữa hoặc của bê tông nhằm nâng cao tính công tác, tăng khả năng đặc chắc, chống co ngót, chống nứt.
- Loại phụ gia này làm cho hỗn hợp xi măng trương nở trước khi ninh kết. Việc hình thành các bọt khí rất nhỏ trong hỗn hợp ướt làm cho thể tích trương nở, độ lỏng được gia tăng mà không gây ra phân tầng.
-
Dùng chế tạo bê tông, vữa chảy, vữa trát, rót của các công trình dân dụng, công nghiệp, thuỷ điện, nhiệt điện và giao thông, v.v…
Vật liệu của loại phụ gia có thể có ba loại.
- Loại có chứa sắt và chất gia tăng oxit.
- Loại phụ gia tạo khí chứa bột nhôm.
- Loại có chứa oxit canxi tự do.
- Khi dùng phải xem xét kỹ việc dùng với các phụ gia khác cho tương thích, nếu không bê tông sẽ bị phá hoại.
- Việc dùng quá liều lượng phụ gia sẽ làm cho bê tông bị phá vỡ do lực giãn nở trong bê tông.